فضا در هنر های تجسمی چه نقشی دارد | فضا در هنر های تجسمی چه نقشی دارد
مقاله جامع
بافت : مبانی هنرهای تجسمی
بافت در هنر های تجسمی چه نقشی دارد :
بافت چیست ؟
آیا درک بافت اجسام تنها از طریق حس لامسه میسر می گردد؟
بافتهای مختلف به طور کلی از چه روش هایی درک می شوند؟
بافت ها به چند دسته کلی تقسیم می شوند؟
در هنرهای تجسمی درک بافت چگونه میسر می شود؟
بافت های بصری به چند دسته تقسیم می شوند؟
بافت های بصری چگونه ایجاد می شوند؟
-
بافت تصویری چیست؟
-
بافت تصویری در کدام هنرها دیده می شود؟
-
بافت ترسیمی چیست؟
-
بافت ترسیمی در کدام هنرها دیده می شود؟
بافت ترسیمی به چه روش هایی ایجاد می شود؟
حضور بافت در هنرهای دو بعدی چه تاثیراتی دارد؟
-
عنصر بصری بافت در هنر گرافیک چه نقشی دارد؟
-
عنصر بصری بافت درهنر عکاسی چه نقشی دارد؟
-
عنصر بصری بافت درهنر نقاشی چه نقشی دارد؟
حضور بافت در هنرهای دو بعدی چه تاثیراتی دارد؟
بافت در هنر های تجسمی چه نقشی دارد | بافت در هنر های تجسمی چه نقشی دارد
تمامی اجسام و اشیا طبیعت دارای رویه ای هستند که به لحاظ ظاهری ویژگی های مختص به خودش رو داره و این ویژگی ظاهری بافت نامیده میشه. یعنی هر چیزی سطحی داره که اون سطح هم دارای بافت هست.در ابتدایی ترین حالت ممکن بافت به عنوان یک کیفیت قابل لمس از یک سطح تعریف میشه. یعنی در واقع راحت ترین تعریف از بافت اینه که وقتی جسمی رو لمس میکنی احساسی از لطافت زبری یا خشونت بهت دست میده بر همین اساس بافت ها با صفت های متفاوتی توصیف میشن مثل نرم، لطیف،صیقلی مخملی یا زبر که بسته نوع متریال و جنس اجسام این حواس مختلف قابل تجربه هستند.
بافت در هنر های تجسمی چه نقشی دارد | بافت در هنر های تجسمی چه نقشی دارد
هنرمندان از همین ویژگی بافت یعنی حواس مختلفی که میتونه در بیننده ایجاد کنه برای برانگیختن احساسات مخاطب در آثارشون بهره می گیرند.پس یکی از کاربردهای ایجاد بافت در آثار هنری؛ برانگیختن احساسات متفاوت با دیدن بافت های بصری مختلف در افراد هست.از ویژگی های دیگری که عنصر بصری بافت در حالت های مختلف خودش میتونه داشته باشه ایجاد جذابیت بصری هست و دقیقا به واسطه همین ویژگی یعنی جذابیت بصری هست که تمرکز و توجه مخاطب به اثر هنری بیشتر معطوف میشه.
آیا درک بافت اجسام تنها از طریق حس لامسه میسر می گردد؟
با دیدن تصاویر مربوط به بافت های مختلف طبیعی یا مصنوعی (ایجاد شده توسط انسان) ممکنه بگی در آثار هنری دوبعدی مثل عکاسی یا طراحی یا گرافیک در بیشتر مواقع با لمس کردن سطح کاغذ یا عکس این امر امکان پذیر نیست ، پس چطور میشه در هنرهای دوبعدی، حواس مختلف مثل لطافت، زبری یا نرمی ناشی از بافت تصویر شده در اثر رو در بیننده ایجاد کرد؟
بله درسته سوال پیش میاد؛ آیا درک بافت و انتقال پیام های بصری از طریق اون فقط توسط حس لامسه و از طریق لمس اجسام بافت دار صورت می گیره؟
باید بگم که تا اینجا تنها تعریفی از ماهیت بافت ارائه شد، حالا باید ببینیم که ما کلاً این بافت های موجود در پدیده های طبیعی یا دست سازه های انسان رو چطور و به چند روش درک میکنیم و چطور می تونیم در آثار هنری دو بعدی که مخاطب امکان لمس اون جسم بافت دار رو نداره به کار بگیریم.
بافت در هنر های تجسمی چه نقشی دارد | بافت در هنر های تجسمی چه نقشی دارد
همینطور که تا اینجا صحبت شد؛ راحت ترین روش برای درک بافت کمک گرفتن از حس لامسه و لمس کردن بافت اجسام مختلف هست. روش دیگری که برای درک عنصر بصری بافت وجود داره به صورت بصری و با دیدن اتفاق میوفته.
بنابر این با این توضیحات بافت ها به دو دسته کلی تقسیم می شن:
- در دسته اول درک بافت مورد نظر از طریق حس لامسه و لمس کردن میسر میشه .در هنر های سه بعدی مثل مجسمه سازی و سازه های معماری به راحتی این روش قابل درک هست چون ما اون جسم یا شی بافت دار رو به طور مستقیم میبینیم و در محیط اون قرار میگیریم یا حتی گاهی در برخی از سبک های نقاشی که هنرمند از اشیا طبیعی بافت دار به طور مستقیم در کار استفاده میکنه یا در مواردی که با ضربات قلمو جرمی از رنگ رو به صورت برجسته روی بوم به جا میزاره این امر یعنی لمس و کمک گرفتن از حس لامسه امکان پذیر هست.
- دسته دوم بافت بصری هست که به صورت بصری و دیداری یعنی با چشم دیده و درک میشه . این روش یعنی درک بصری و دیداری بیشتر در آثار هنری به کار گرفته میشه و هنرمندان تمام تلاششون رو می کنند که در آثار خودشون از طریق شبیه سازی واقعیت و کاملا طبیعت گرایانه، یا با روش القای توهم بافت به کمک عناصر بصری و متریال؛ احساس ناشی از دیدن بافت رو به مخاطب منتقل کنند.
بافت در هنر های تجسمی چه نقشی دارد | بافت در هنر های تجسمی چه نقشی دارد
- همونطور که گفتم در مبانی هنرهای تجسمی یا همون هنرهای بصری از اونجایی که ارتباط بین هنرمند و مخاطب از طریق تصویر برقرار میشه، بیشتر با روش دوم یعنی درک بصری بافت ارتباط داریم و از همین رو مخاطب با دیدن بافت های بصری موجود در اثر که میتونه در قالب عکس یا تابلو نقاشی یا یک اثر گرافیکی مثل پوستر باشه با هنرمند ارتباط برقرار میکنه. بنابراین موضوع تخصصی مورد بحث ما بافت های بصری، انواع و روش های ایجاد اونها در اثر هنری هست.
بافت های بصری به چند دسته تقسیم می شوند؟
به طور کلی بافت های بصری به دو دسته تقسیم بندی و هنرمندان حوزه تجسمی به دور روش می تونن بافت رو در آثار خودشون به نمایش بگذارند.
- بافت های تصویری
- بافت های ترسیمی
بافت تصویری چیست؟
این بافت ها همینطور که از اسمشون مشخص هست به صورت واقع نما از نسخه موجود در طبیعت توسط هنرمند خلق میشن.بنابراین بافت های که در این شیوه میبینیم به صورت شبیه سازی از اشیا طبیعت و واقعگرا هستند.
-
بافت تصویری در کدام هنرها دیده می شوند؟
با این توضیحات بافت تصویری در هنرهایی خلق و به کار گرفته میشه که هدف اصلی هنرمند خلق اثر به صورت واقع نما از طبیعت و اجسام واشیا هست تا مخاطب با دیدن اثر تجسمی به طور مستقیم حس بافت جسم رو درک کنه.در هنرهایی چون عکاسی که عیناً واقعیت موجود از اجسام و پدیده هایی طبیعی با دوربین ثبت میشه یا در نقاشی هایی که سبک طبیعت گرا یا واقعگرا هستند و در برخی تکنیک های نقاشی و تصویرسازی که هنرمند از طریق کولاژ تکه های از بافت های طبیعی و اجسام رو به طور مستقیم روی بوم و کاغذ می چسباند؛ بافت تصویری قابل مشاهده است.
-
بافت ترسیمی چیست؟
این بافت ها به روش های مختلف و در اثر تجربه هنرمند برای رسیدن به تاثیرات بصری خالص بوجود میان و جالب اینجاست که در این نوع بافت ها دیگه هدف هنرمند بازنمایی واقعیت موجود از پدیده های طبیعی، نیست بلکه سعی و تلاش ایجاد فضای خیال انگیز به همراه جذابیت های بصری بالاست که به کمک متریال های مختلف و عناصر و کیفیات بصری ایجاد میشه .پس در این نوع بافت ها ما با آثاری رو به رو هستیم که کاملا خیال پردازانه و گاهاً رویایی و شاعرانه هستند و دیگه شباهتی با عناصر طبیعی ندارند.
-
بافت ترسیمی در کدام هنرها دیده می شوند؟
به این ترتیب میشه گفت بخش قابل توجهی از تاثیرات بصری که در نقاشی های انتزاعی و آثار حجمی و گرافیک معاصر دیده میشه ناشی از بکارگیری بافت های ترسیمی هست.
بافت در هنر های تجسمی چه نقشی دارد | بافت در هنر های تجسمی چه نقشی دارد
همونطور که گفتم این بافت ها به کمک عناصر بصری در حالت های مختلف مثل تکرار خطوط و نقاط و لکه های رنگی و با به کار گرفتن متریال های مختلف ابداع و خلق میشن که در ادامه بیشتر در موردشون صحبت می کنیم.
1. شما میتونی به راحتی با ترسیم و تکرار انواع عناصر بصری مثل خط و نقطه و شکل و یا نقش مایه های متفاوت روی سطح موجود که اون هم می تونه بوم یا کاغذ و مواد دیگه باشه ایجاد بافت کنی .
2. حتی میتونی به کمک رنگ پاشی و ایجاد تاش های مختلف رنگی به کمک کاردک یا ضربات قلمو حتی ابزارهای دیگه مثل اسفنج و نخ و خلاقیت های خاص دیگه بافت های متفاوت و خلاقانه ای که منحصر به خودت هستند رو خلق کنی .
3- یا اینکه از بافت های مختلف موجود در سطوح طبیعی استفاده کنی. به این صورت که اون ها رو به رنگ آغشته کنی و مثل مهر روی سطح مورد نظرت چاپ کنی.در این روش باید بگم که هر چقدر برجستگی و فرو رفتگی بافت روی سطح بیشتر باشه یعنی برجسته تر باشه؛ قطعاً نتیجه بهتری هم خواهد داشت .
4- و در نهایت خراشیدن و کنده کاری هم می تونه یک راه جالب برای رسیدن به بافت باشه. یکی از روش های تکنیک خراش که از تکنیک های تصویرسازی در شاخه گرافیگ محسوب میشه اسکراچ برد نام داره.روش کار در این تکنیک به این صورت هست که ابتدا روی سطح یا کادر نهایی مورد نظرتون، که بهتره یه مقدار صیقلی باشه مثل کاغذ گلاسه یا ورق آلومینیوم، با مرکب مشکی یا رنگی میپوشونی و بعد از خشک شدن با یک ابزار نوک تیز مثل کاتر یا تیغ عمل خراش رو انجام میدی و اثر خلق میشه.در رو ش های دیگر بعضاً در آثار هنری دیده میشه که هنرمند یا خالق اثر از متریال های طبیعی بافت دار مثل چوب یا سنگ و سایر موارد مشابه به طور مستقیم در اثر خودش استفاده کرده پس این هم میتونه یکی از راه های ایجاد بافت باشه.
بافت در هنر های تجسمی چه نقشی دارد | بافت در هنر های تجسمی چه نقشی دارد
به طور کلی با توجه به صحبت هایی که پیرامون بافت شد باید بگم این عنصر بصری در هنرهای تصویری دوبعدی مختلف خصوصاً در رشته هایی چون گرافیک و عکاسی یا نقاشی تاثیرات بصری خالص و مستقیمی رو در ذهن و دید مخاطب ایجاد میکنه. از همین جهت در خلق آثار هنری مختلف حوزه هنرهای تجسمی نقش پررنگ و تاثیر گذاری داره. وقتی شما به یک تابلو یا پوستر یا عکس که عنصر بصری بافت رو در خودش دار نگاه میکنی، وارد دنیای تجسمی و خیالی یا حتی حسی خودت میشی. با دیدن بافت های مختلف بصری احساسات مختلفی در افراد با توجه به نوع بافت ایجاد میشه که این میتونه یک مزیت بزرگ برای هنرمند و اثر هنری باشه.
بافت در هنر های تجسمی چه نقشی دارد | بافت در هنر های تجسمی چه نقشی دارد
بافت در هنر های تجسمی چه نقشی دارد | بافت در هنر های تجسمی چه نقشی دارد
بافت در هنر های تجسمی چه نقشی دارد | بافت در هنر های تجسمی چه نقشی دارد
در حوزه گرافیک که در واقع ارتباط بصری برای رساندن مفهوم مورد نظر هنرمند از اصول اولیه این هنر محسوب میشه تمام تلاش هنرمند باید این باشه که مخاطب رو به سمت اثر هنری خودش سوق بده و در گام بعدی تمرکز و توجه مخاطب رو روی سوژه، متن یا تصویر که همون هدف اصلی هست جلب کنه و مدت زمان بیشتری ذهن و دید بصری مخاطب رو درگیر اثر بکنه.بنابراین مثل تمام عناصر بصری دیگر در هنرهای تجسمی مثل خط،نقطه و سطح که در مقالات پیشین به هر کدام به طور تخصصی و جداگانه پرداختیم، عنصر بصری بافت می تونه به کمک هنرمند بیاد تا به هدف خودش نزدیک بشه.
و البته برعکس این امر هم ممکنه رخ بده .اگر شما به عنوان هنرمند عنصر بصری بافت رو به درستی و در جای مناسب نسبت به موضوع و هنرت به کار نگیری اثر هنری شما هیچ ارزش و اعتبار هنری نخواهد داشت. بنابر این قبل از استفاده و به کار گیری این عنصر بصری باید بر تمامی روش های ایجاد بافت ، ویژگی های بصری بافت، و همچنین تاثیرات بصری مختلفی که بافت های متفاوت می تونن ایجاد کنند آگاهی و تسلط داشته باشی تا انتخابی متناسب با هدف و اثر هنری خودت داشته باشی.
در حوزه های مختلف هنر گرافیک، از جمله تصویر سازی یا شاخه های تبلیغات، بافت بصری از طریق تکرار عناصر بصری مختلف مثل نقطه، خط، سطح یا حتی رنگ در حالت یا فرم های مشخص توسط هنرمند ایجاد میشه.