• حجم در هنر طراحی چگونه ایجاد می شود؟

نور و سایه از نظر بصری حجم اشیا رو برای ما مشخص می کنه و گفتیم برای اینکه بتونیم این نور و سایه رو درست تشخیص بدیم و ترسیم کنیم باید کیفیت های مختلف منبع نور رو شناسایی کنیم.

در هنر طراحی، برای نمایش هر چه بهتر حجم یک شی یا عنصر باید بازی نور و نقش نور در ایجاد سایه و روشن رو به درستی درک کنیم. همانطور که در مطالب قبل صحبت شد، منبع نور بر کیفیت سایه و روشن ایجاد شده روی اشیا و اجسام تاثیر مستقیم داره.  اینکه نور از چه زاویه ای و یا با چه فاصله و شدتی در حال تابیدن باشه، حالت هایی مختلفی از تیرگی و روشنی رو روی اجسام ایجاد میکنه. در هر حال زمانی که نور به اجسام می تابه ما درجات مختلفی از تیرگی و روشنی رو شاهد هستیم که می تونیم اون ها رو به سه دسته تقسیم کنیم :

• Highlights یا نواحی روشن :

  قسمت هایی از جسم که در معرض نور هستند و روشن تر از سایر نقاط می باشند.

•  Shadows یا نواحی تاریک:

  قسمت هایی از جسم که نور کمتری به آن ها برخورد کرده و در نتیجه تیره تر از سایر نقاط جسم که در معرض تابش نور قرار گرفتند می باشند.

•  Midtones یا تن های میانی:

  قسمت هایی از جسم که به طور متوسط در معرض نور قرار گرفته و دارای درجاتی از تیرگی و روشنی با شدتی بین نواحی روشن و تاریک جسم می باشند.

  

برای نمایش حجم یک عنصر در طراحی باید در ابتدا بازی نور و سایه رو به درستی درک کنیم. منبع نور که در مطالب قبلی در موردش صحبت شد روی کیفیت سایه و روشنی که در اجسام ایجاد میشه تاثیر گذار هست. این که با چه شدت و از چه زاویه ای در حال تابیدن به جسم باشه.

در مورد سایه ها میشه گفت، اون قسمت هایی هستند که روی یک جسم  نور کمی دریافت می کنند یا اصلاً نور دریافت نمی کنند و هایلات ها یا قسمت های روشن اون نواحی از جسم که در معرض تابش نور هستند.

همونطور که گفتیم یک جسمِ دارای حجم، بسته به زاویه و قدرت نور دارای مناطق تیره و روشن هست. هنرمندان طراح برای نمایش این تیرگی و روشنی، از سایه روشن یعنی تن های مختلف تیرگی و روشنی مداد، یا زغال و ابزار های مختص به خود،حجم اجسام و پدیده های طبیعی  رو به نمایش میزارن. به این صورت که قسمت های در سایه قرار گرفته یعنی دور از نور یا پشت به نور ، تیره و قسمتهای نورخورده روشن می شه و وجوه مختلف احجام مشخص و از هم متمایز میشن. به طور کلی نمایش احجام به کمک سایه روشن به چند عامل بستگی داره:

• نحوه ی نورگیری اجسام

که مربوط میشه به مبحث کیفیات نور و در موردش صحبت شد.

• تبدیل رنگ ها به درجات مختلف خاکستری

از آنجایی که در هنر طراحی، ابزار های مورد استفاده مانند مداد طراحی یا زغال، محدود به ایجاد درجات مختلفی از خاکستری هستند، بنابراین در برابر یک صحنه یا سوژه رنگی، طراح باید توانایی تشخیص تیرگی و روشنی رنگ های مختلف رو داشته باشه تا رنگ های موجود رو تبدیل به درجات مختلف خاکستری کنه. در واقع سایه روشن در طراحی ارزش تیرگی و روشنی رنگها رو به نمایش میزاره.

در مورد کنتراست تیرگی و روشنی رنگ ها و  معادل سازی رنگ ها به درجات خاکستری، در مقاله  رنگ درهنرهای تجسمی چه نقشی دارد به طور تخصصی پرداخته شده که میتونی با مراجعه به این مقاله اطلاعات بیشتری در این مورد کسب کنی .

• توانایی ایجاد تن های متنوع خاکستری با ابزار:

بعد از تشخیص کیفیت تیرگی و روشنی رنگ ها و توانایی تبدیل رنگ به خاکستری، باید توانایی ترسیم  درجات رنگ رو با ابزارهای مختلف داشته باشی که طبق اصول و روش هایی خاصی صورت میگیره و نیاز به تمرین و تبحر بالایی داره چون هر ابزار طراحی، ویژگی ها و امکانات خاصی در ایجاد خاکستری داره.

در طراحی برای افزایش توانایی در ایجاد تن های مختلف خاکستری، یک جدول تنالیته خاکستری تهیه میشه که معمولاً  هفت تا یازده خانه در این جدول ترسیم میشه و درجات مختلف خاکستری بین سیاه و سفید که اولین و آخرین خانه جدول هستند رو به نمایش میزاره.